منفی شدن نرخ رشد جمعیت کشور/فرزندان در آینده بستگان نزدیک نخواهند داشت

به گزارش راهبرد معاصر دکتر علیرضا رئیسی امروز در نشست کشوری "اجرایی‌سازی برنامه صیانت از جمعیت" با بیان اینکه طی چند سال اخیر تغییرات اساسی در حوزه جمعیت اتفاق افتاده است، اظهار کرد: مقوله جمعیت حاصل اقدامات فرهنگی، اقتصادی و معیشتی است و تنها به حوزه بهداشت مربوط نمی‌شود؛ نرخ باروری در طول زمان ممکن است دچار تغییراتی شود، همان‌طور که یک‌شبه این نرخ کاهش پیدا نمی‌کند در یک شب هم نمی‌توان انتطار افزایش داشت و نیاز است تغییرات بنیادینی در این حوزه انجام شود؛ به مشارکت جمعی و هم‌افزایی در این حوزه نیاز داریم تا کارها به‌درستی انجام شوند.

وی با ابراز اینکه "ما چندین سال است که به‌طور جدی بحث جمعیت را دنبال می‌کنیم و بر اساس سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری سیاستهای جمعیت را در وزارت بهداشت تدوین کرده‌ایم"، گفت: بالندگی، پویایی و جوانی در جامعه امتیازی بسیار بزرگ است؛ در بحث کووید19 کشورهایی که سن جمعیتی بالایی داشتند بیشتر متضرر شدند، بیش از 80 درصد مرگ‌ومیر‌ها در جمعیت سالمندان بود و در ابتدای شیوع کرونا 62 درصد مرگ‌ومیر کشور‌های اروپایی در مراکز نگهداری سالمندان رخ داد. مرگ‌ومیر در کشورهایی که میانگین سنی جمعیتی پایین‌تری دارند نسبت به دیگر کشورها کمتر است.

دکتر رئیسی با اشاره به رشد سالانه جمعیت در کشور، یادآور شد: در سال 63، شاخص 3.5 درصد افت می‌کند و در سال 98 به کمتر از یک می‌رسد که این موضوع زنگ خطری برای جوامع مختلف از جمله ایران است. این میزان سرعت در کاهش بسیار بالاست. در سال 58 تا 64ـ65 خانم‌هایی که در سنین باروری بودند در بالاترین وضعیت خود قرار گرفتند و بعد افت می‌کند.

معاون بهداشت وزارت بهداشت ادامه داد: سپس این آمار از سال 90 به بعد تا 94 افزایش پیدا می‌کند تا اینکه در سال 94 شاهد رشد می‌شویم؛ از سال 94 دوباره جمعیت بانوان در سنین باروری افزایش پیدا کرد، زیرا فرزندان این مادران در دهه 60 به سنین باروری رسیده بودند این در حالی است که نرخ باروری در حال کاهش بوده است. اگر بخواهیم از شرایط کنونی رهایی پیدا کنیم باید برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشیم و با حوصله پایش کنیم تا به اهداف خود برسیم.

نرخ باروری کشور در سال 60 تا 62 به عدد 6.8درصد رسید
وی با بیان اینکه نرخ باروری کشور در سال 60 تا 62 به عدد 6.8 درصد رسید و اکنون نرخ جانشینی جمعیت به زیر 2 رسیده است که به‌معنای منفی شدن نرخ رشد جمعیت است، فرزندان در آینده بستگان نزدیک نخواهند داشت چرا که برخی تک‌فرزندی را باکلاسی می‌دانستند! باید بدانیم که ما اسیر فرهنگ‌‌های نادرست شده‌ایم و متأسفانه در برهه‌ای از زمان ذهنیت‌‌ها به‌سمت فرزند کمتر زندگی بهتر رفت و اکنون اکثر خانواده‌ها یک یا 2 فرزند دارند و مادران و پدران عنوان می‌کنند که "هرچه فرزندمان بگوید همان است و به‌سمت فرزند‌سالاری رفته‌ایم."، هم‌اکنون شاهد آن هستیم که فرزندان، پدر و مادر خود را تربیت می‌کنند.

دکتر رئیسی خاطرنشان کرد: کاهش جمعیت روی همه موضوعات تأثیر گذاشته است و تک‌فرزندها اغلب افسرده می‌شوند؛ بسیاری از این کودکان لوس و وابسته هستند؛ ما به فرزند کمتر زندگی بهتر دست پیدا نکردیم و فقط فرزند کمتر محقق شد، اما زندگی بهتر را تجربه نکردیم. فرزند کم اصول تربیتی را هم به هم می‌ریزد و کاهش جمعیت و تک‌فرزندی عوارض اجتماعی بسیاری دارد.

سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا با اظهار اینکه "به‌نظر من موضوعی مهمتر از جمعیت در جامعه نیست"، به افزایش سن ازدواج و رشد مراکز ناباروری در کشور اشاره و مطرح کرد: جمعیت را با مراکز ناباروری نمی‌توان اصلاح کرد و باید ذهنیت افراد را اصلاح کرد. از سال 95 تا 98 حدود 20 درصد میزان باروری در کشور کاهش پیدا کرده است؛ طی 20 سال آینده ایران جزو پیرترین کشورها در منطقه خواهد شد که این امر بسیار بد است و باید نیروی کار از افغانستان و پاکستان بیاوریم چون نیروی کاری در کار نخواهد بود.

مصوبه مجلس برای اعطای وام 70میلیونی به افرادی که فرزند سوم خود را به دنیا می‌آورند، بسیار مثبت بود

وی توضیح داد: در سال‌های 96 و 97 میزان باروری کل در 17 استان بالاتر از میانگین باروری سراسر کشور بود؛ در سال 98، استان‌‌های گیلان، سمنان، البرز، مازندران و تهران کمترین میزان باروری و استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خوزستان بیشترین میزان باروری را داشتند و فقط در این سه استان نرخ رشد جمعیت بالای 2.1 بوده که این وضعیت نگران‌کننده است.

دکتر رئیسی با اعلام اینکه "در زمینه افزایش جمعیت اقدامات مهمی در دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت انجام شده است و وزیر بهداشت نامه‌ای در زمینه توسعه جمعیت  ابلاغ کردند که آن را به هیئت امنای همه دانشگاه‌ها ارائه کردیم"، اضافه کرد: تدوین نقشه راه در حوزه جمعیت، برگزاری نشست‌های تخصصی، نشست تخصصی معاونان ستادی و تدوین برنامه عملیاتی صیانت از جمعیت در 4 دانشگاه علوم پزشکی اجرا شد که امیدوارم همزمان با روز ملی جمعیت در اردیبهشت ماه این سیاست در سراسر کشور اجرایی شود.

معاون بهداشت وزارت بهداشت با ابراز اینکه مصوبه مجلس برای اعطای وام 70میلیونی به افرادی که فرزند سوم خود را به دنیا می‌آورند، بسیار مثبت بود، ارائه پیشنهاد افزایش حق اولاد در حقوق کارکنان را هم سیاست تشویقی خوبی دانست.

وی عنوان کرد: براساس گزارش‌های دریافتی اجرای برنامه صیانت از جمعیت در روز ملی جمعیت در 30 اردیبهشت 1400 در سراسر کشور آغاز خواهد شد که در تلاش هستیم برنامه عملیاتی صیانت از جمعیت و اخذ تأیید ملی تا فروردین 1400 تدوین و نهایی شود، برنامه را پس از آغاز، هر 6 ماه پایش و سالیانه ارزشیابی کنیم.

دکتر رئیسی راجع به سیاست‌های کاهش جمعیت در سال‌های گذشته گفت: زمانی که بحث تنظیم خانواده مطرح بود وزارت بهداشت مجری سیاست‌ها بود و سیاست‌های ابلاغی بالادستی را اجرا می‌کرد؛ خانم‌‌ها و آقایانی که اکنون درباره جمعیت داد می‌زنند همان افرادی هستند که سیاست‌های غلط جمعیتی را تبیین کردند و حاصل سیاست‌های غلط آن‌‌ها وضعیت را این‌چنین کرده است، این مدعیان همان زمان جایزه‌های خود را دریافت کردند.

سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا ادامه داد: ممکن است بهورزان، مراقبان سلامت و ماماهایی که در سراسر کشور مشغول هستند به‌دلیل اینکه سیاست‌های پیشین در ذهنشان نقش بسته است در مواردی همان مسیر را دنبال کنند، هرچند بسیار تغییر کرده است اما گاهی دیده می‌شود؛ باید دانست که توصیه‌های بهورزان می‌تواند نقش مهمی در تصمیم یک خانواده در فرزندآوری داشته باشد. اگر جایی نرخ جمعیت مثبت و رو به رشد بود باید افراد مورد تشویق قرار بگیرند؛ ما 30 هزار بهورز داریم و ممکن است از این بین یک نفر که با مراجعه‌کننده احساس صمیمیت می‌کند، توصیه غلط در فرزندآوری داشته باشد.

سقط غیرقانونی خلاف سیاستهای ما و شرع است

وی تأکید کرد: اینکه یک بهورز از دلسوزی مادر بارداری را به مرکز سقط غیرقانونی ارجاع دهد در سیستم ما نابخشودنی است و باید محکم برخورد کرد، چرا که این موضوع خلاف سیاست‌های ما و شرع است. اقلام پیشگیری از بارداری در مراکز بهداشتی توزیع نمی‌شود.

دکتر رئیسی با یادآوری اینکه یکی از موضوعات مهم سقط جنین است، گفت: این عدد‌ها مهم نیستند، زیرا حدسی هستند؛ سقط جنین یک اقدام غیرقانونی است و چون خود فرد درخواست سقط و آن را با رضایت انجام می‌دهد، شاکی نداریم و نمی‌توانیم عدد و رقم درستی عنوان کنیم.

معاون بهداشت وزارت بهداشت ادامه داد: سقط غیرقانونی پدیده شومی است و باید از آن جلوگیری کرد، یکی از توصیه‌های ما به بهورزان این است که پیگیری کنند تا مادران باردار به‌دنبال سقط غیرقانونی نروند؛ هرچند دلایل بسیاری برای این اقدام وجود دارد و باید دانست که سقط غیرقانونی قتل نفس بوده و کاری حرام و گناه کبیره محسوب می‌شود. باید به بهورزان و مراقبین بگوییم مراقبت کنند در جمعیت تحت پوشش آنها چنین اقدامی رخ ندهد.

میزان مراقبت از مادران باردار در دوران کرونا به 104درصد رسیده است

وی با بیان اینکه بالاترین آمار سقط غیرقانونی در خان‌ ‌ها اتفاق می‌افتاد، اضافه کرد: بیشترین ابزار سقط غیرقانونی قرص است که این قرص‌‌ها باعث سقط ناقص یا کامل می‌شود و بعد مادران به‌دلیل خونریزی به بیمارستان نیاز پیدا می‌کنند. بنا بود قرص‌های سقط جنین در دسترس نباشد، اما متأسفانه با یک جست‌وجو در موتورهای جست‌وجوگر قرص سقط جنین در کمتر از یک ساعت به دست فرد می‌رسد که باید پلیس فتا و دادستان‌ها به موضوع سقط غیرقانونی و عرضه این قرص‌ها ورود کنند.

دکتر رئیسی با تأکید بر اینکه گاهی همه سیاست‌‌ها به‌دلیل یک پوستر نادرست زیر سؤال می‌رود و می‌گویند سند 2030 را اجرا می‌کنند، مطرح کرد: باید به این موارد بسیار دقت کرد هر پوستری که استفاده می‌کنیم باید با سیاست‌های ما انطباق داشته باشد. در حوزه جمعیت تنها مسئولیت با وزارت بهداشت نیست و بسیاری از نهاد‌ها و دستگاه‌‌ها مسئول هستند و باید اقدامات مناسبی در سلامت باروری انجام دهیم؛ ما به‌عنوان مجری در حوزه بهداشت باید به‌درستی اقدام کنیم. ما مسئول سلامت باروری هستیم و در حوزه سیاست‌های افزایش جمعیت هم سهمی که به‌عهده ماست باید به‌دقت اجرا شود اما چون ما مرجع هستیم کلام بهورزان و مراقبان بسیار نافذ و در سلامت مردم تأثیرگذار است.

معاون بهداشت وزارت بهداشت در پایان با اشاره به رشد میزان مراقبت از مادران باردار در دوران کووید19 بیان کرد: میزان مراقبت از مادران باردار در دوران کرونا افزایش پیدا کرد و به 104 درصد رسیده است که این نشان‌دهنده اعتماد مردم است و امیدوارم بتوانیم در مهار و واکسیناسیون این بیماری به توفیقاتی که مدنظر داریم دست یابیم.

تسنیم